Rủi ro trong quá trình xuất nhập khẩu là điều không ai mong muốn. Tuy nhiên nó thường xuyên xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Có thể do nguyên nhân khách quan như bão, lũ . Cũng có thể do chủ quan của con người như va đập, sơ suất gây cháy nổ… Điều này gây ra thách thức đối với các doanh nghiệp trong quá trình vận chuyển xuất khẩu, nhập khẩu. Câu hỏi mà các doanh nghiệp luôn đặt ra là làm cách nào để giảm thiểu tối đa rủi ro. Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu chính là giải pháp tối ưu giải quyết vấn đề đó cho bạn.
Bài viết dưới đây, DBG sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn bảo hiểm hàng hóa là gì, quy trình và những lưu ý khi mua bảo hiểm hàng hóa, từ đó giúp bạn có cái nhìn tổng quan về bảo hiểm hàng hóa, lý do bạn nên mua bảo hiểm hàng hóa trong quá trình vận chuyển kinh doanh.
1. Các khái niệm về bảo hiểm hàng hóa
1.1. Khái niệm bảo hiểm hàng hóa
Bảo hiểm hàng hóa là một cam kết giữa bên bán bảo hiểm và bên mua bảo hiểm. Theo đó, trong quá trình vận chuyển xuất nhập khẩu, hàng hóa có thể gặp nhiều rủi ro, tổn thất, hư hỏng. Khi đó người mua bảo hiểm sẽ được người bán bảo hiểm bồi thường. Những rủi ro được bồi thường cần được thể hiện trong hợp đồng bảo hiểm.
1.2. Khái niệm hàng hóa xuất nhập khẩu
Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu là sự cam kết bồi thường của đơn vị bán bảo hiểm đối với hàng hóa gặp thiên tai, rủi ro trong quá trình vận chuyển xuất nhập khẩu của doanh nghiệp đã mua bảo hiểm.
Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu sẽ không có tác dụng ngăn chặn các sự cố, rủi ro. Nó chỉ giúp các doanh nghiệp xuất nhập khẩu giảm thiểu các tổn thất khi có sự cố xảy ra. Tức là khi không may xảy ra sự cố trong quá trình xuất nhập khẩu, doanh nghiệp mua bảo hiểm sẽ được bồi thường một khoản cụ thể dựa theo hợp đồng. Còn nếu không có bảo hiểm, tất cả tổn thất doanh nghiệp sẽ phải gánh chịu.
Theo nguyên tắc, doanh nghiệp cần phải mua bảo hiểm hàng hóa trước khi có những rủi ro xảy ra.
2. Các loại bảo hiểm xuất nhập khẩu
Có rất nhiều phương thức vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu khác nhau. Bởi vậy mà bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu cũng được phân thành nhiều loại khác nhau. Phổ biến là 4 loại dưới đây:
- Bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển
- Bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường bộ
- Bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không
- Bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường thủy
Đây là bốn loại bảo hiểm được sử dụng nhiều nhất. Nó đáp ứng được nhu cầu cho khách hàng trong quá trình xuất nhập hàng hóa từ Việt Nam ra nước ngoài và ngược lại. Mỗi loại bảo hiểm hàng hóa xuất nhập đều có những ưu và nhược điểm nhất định. Khách hàng cần căn cứ vào nhu cầu, khả năng tài chính và loại hình và hàng hóa cần vận chuyển để có thể lựa chọn loại bảo hiểm sao cho phù hợp.
3. Các loại rủi ro trong bảo hiểm xuất nhập khẩu
3.1. Các rủi ro thông thường
Rủi ro thông thường được chia thành hai loại là rủi ro chính và rủi ro phụ:
– Một là rủi ro chính là những sự việc không may. Nó xảy ra thường xuyên trong quá trình vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu. Các rủi ro này sẽ được bảo hiểm trong mọi điều kiện
- Rủi ro chìm tàu: Là hiện tượng mà con tàu chìm hẳn xuống nước. Hậu quả là xuất nhập khẩu hàng hóa bị hủy bỏ hoàn toàn và hàng hóa bị hư hại hết.
- Rủi ro cháy: Là hiện tượng xảy ra cháy nổ do kỹ thuật hay hàng hóa chứa trên tàu bị bốc cháy. Tuy nhiên công ty bảo hiểm chỉ bồi thường cho trường hợp cháy do nguyên nhân khách quan.
- Rủi ro mắc cạn: Là hiện tượng mà con tàu đi vào chỗ nước cạn do vô tình. Đáy tàu chạm các chướng ngại vật hoặc đáy biển cần sự hỗ trợ để thoát ra.
– Hai là rủi ro phụ: Là những rủi ro ít khả năng xảy ra như hàng hóa bị hư hỏng, rách, cong vênh, hấp hơi, ẩm mốc, mất mùi chỉ được bảo hiểm trong những hợp đồng mở rộng.
3.2. Rủi ro phải bảo hiểm riêng
Là những rủi ro bị loại trừ đối với các điều kiện tiêu chuẩn. Nếu người mua bảo hiểm muốn hàng hóa của mình được bảo hiểm tuyệt đối như: rủi ro chiến tranh, rủi ro đình công,…
3.3. Rủi ro loại trừ
Là những rủi ro không được bảo hiểm với trong các trường hợp sau:
- Rò rỉ, hao hụt thông thường về trọng lượng, khối lượng hoặc hao mòn tự nhiên của đối tượng bảo hiểm.
- Mất mát, hư hỏng hoặc chi phí do bao bì đầy đủ hoặc không thích hợp.
- Mất mát, hư hỏng hoặc chi phí mà nguyên nhân là chậm trễ, cho dù chậm trễ là do một rủi ro được bảo hiểm gây nên.
- Mất mát, hư hỏng do nội tỳ. Theo đó nội tỳ được định nghĩa là những tỳ vết xảy ra do bản chất hàng hóa. Như côn trùng, vi khuẩn, sinh vật, cấu tạo,…dẫn tới thối rữa, sinh nhiệt, mối mọt,…
- Mất mát, hư hỏng hoặc chi phí do tình trạng không trả được nợ hoặc thiếu vốn về mặt tài chính chủ tàu, người quản lý tàu, người thuê tàu.
- Mất mát, hư hỏng hoặc chi phí do việc sử dụng bất kỳ một vũ khí chiến tranh nào có dùng đến năng lượng, hạt nhân.
- Thiệt hại cố ý hoặc sự phá hoại cố ý đối tượng được bảo hiểm do hành động phạm pháp của bất kỳ người nào.
Tham khảo: Công ty bán bảo hiểm hàng hóa XNK
4. Hợp đồng bảo hiểm hàng hóa
4.1. Phân loại hợp đồng
Hợp đồng bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu là một văn bản. Trong đó có các điều khoản cam kết bồi thường cho người được bảo hiểm nếu quá trình xuất nhập khẩu xảy ra các rủi ro mất mát, thiệt hại. Mỗi đơn vị bảo hiểm sẽ có một mẫu hợp đồng bảo hiểm xuất nhập khẩu riêng. Với cách trình bày, mức giá cũng như các điều khoản khác nhau chứ không có mẫu chung cho tất cả hợp đồng bảo hiểm.
Hợp đồng bảo hiểm xuất nhập khẩu thường xuyên có khối lượng lớn vận chuyển và được chia làm nhiều chuyến xuất và nhập khẩu.
Gồm 2 mục chính:
- Một phần gồm các thông tin về người bảo hiểm, người được bảo hiểm và đối tượng bảo hiểm.
- Phần còn lại là hợp đồng nguyên tắc in sẵn các quy định cơ bản về bảo hiểm, các điều kiện bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu,…
Hợp đồng bảo hiểm xuất nhập khẩu chia thành 2 loại: hợp đồng bảo hiểm chuyến và hợp đồng bảo hiểm bao.
- Hợp đồng bảo hiểm chuyến: là hợp đồng có tác dụng trên từng chuyến hàng. Có nghĩa mỗi hợp đồng sẽ chỉ có giá trị với một chuyến hàng. Trách nhiệm của công ty bảo hiểm sẽ hết khi hàng hàng từ kho công ty vận chuyển đến kho công ty nhận hàng vận chuyển.
- Hợp đồng bảo hiểm bao: là loại hợp đồng bảo hiểm được áp dụng trên nhiều chuyến hàng trong một khoảng thời gian nhất định. Các công ty thường xuyên xuất nhập khẩu hàng hóa sẽ dùng loại hợp đồng bảo hiểm này thường xuyên hơn.
4.2. Các nội dung trong hợp đồng
4.2.1. Giá trị bảo hiểm xuất nhập khẩu
Là giá trị thực tế của lô hàng bao gồm: giá hàng hóa, cước phí vận chuyển, phí bảo hiểm và các chi phí liên quan khác.
Công thức xác định:
V=C+I+F
Trong đó: V là giá trị bảo hiểm của hàng hóa
C là giá hàng hóa tại cảng đi
I là phí bảo hiểm
F là cước phí vận tải
Khi xuất nhập khẩu theo gái CIF hoặc CIP thì cách tính bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu sẽ thêm 10% lãi dự tính và được xác định bằng cách thức:
V= 110% * CIF hoặc V= 110% * CIP
CIF= (C + F)/(1 – R)
Trong đó: C là giá hàng hóa tại cảng đi
F là cước phí vận tải
R là tỷ lệ phí bảo hiểm
4.2.2. Số tiền bảo hiểm xuất nhập khẩu
Là khoản tiền cụ thể được ghi trong đơn bảo hiểm để xác định giới hạn trách nhiệm bồi thường của người bảo hiểm. Số tiền bảo hiểm chỉ có thể nhỏ hơn hoặc bằng giá trị bảo hiểm.
4.2.3. Phí bảo hiểm, tỷ lệ phí bảo hiểm
Phí bảo hiểm là khoản tiền mà người được bảo hiểm phải trả cho người bảo hiểm để được bồi thường khi có tổn thất do các loại rủi ro đã thỏa thuận gây nên.
Cách tính phí bảo hiểm xuất nhập khẩu sẽ dựa trên tỷ lệ phí bảo hiểm và phụ thuộc vào số tiền bảo hiểm hoặc giá trị bảo hiểm. Tỷ lệ phí bảo hiểm xuất nhập khẩu thường xuyên được xem xét, điều chỉnh định kỳ trên cơ sở những tổn thất của người được bảo hiểm trong kỳ trước và tình hình thực tế.
Phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu được tính bằng công thức:
- Nếu A<V: I=R*A
- Nếu A=V: I= R*V
- Trong đó: R là tỷ lệ phí bảo hiểm
I là phí bảo hiểm
A là số tiền bảo hiểm
V là giá trị bảo hiểm
Đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam thì cách tính phí bảo hiểm xuất nhập khẩu bằng công thức: I = R* CIF trong đó CIF=(C+F)/(1-R)
Đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam theo giá CIF và mua bảo hiểm trong nước theo công thức:
A= (C + F) / (1 – R * (1+a)) trong đó a là phần trăm lãi dự kiến.
5. Quy trình làm thủ tục mua bảo hiểm xuất nhập khẩu
Bước 1: Gửi yêu cầu bảo hiểm
Doanh nghiệp có nhu cầu cần mua bảo hiểm sẽ liên hệ với công ty bảo hiểm. Công ty bảo hiểm sẽ gửi lại giấy bảo hiểm cho doanh nghiệp muốn mua bảo hiểm.
Giấy yêu cầu bảo hiểm thường gồm các nội dung sau;
- Thông tin người mua bảo hiểm
- Thông tin về hàng hóa được bảo hiểm
- Yêu cầu bảo hiểm
- Các chứng từ đính kèm
- Phần kê của công ty môi giới
- Nghiệp vụ của công ty, doanh nghiệp bảo hiểm
Bước 2: Điền đầy đủ thông tin vào giấy yêu cầu bảo hiểm
Công ty, doanh nghiệp mua bảo hiểm sẽ phải điền đầy đủ các thông tin trên giấy yêu cầu bảo hiểm. Không điền vào phần kê của công ty môi giới và nghiệp vụ của công ty bảo hiểm.
B3: Doanh nghiệp mua bảo hiểm gửi bản sao của giấy yêu cầu bảo hiểm đến công ty bảo hiểm theo yêu cầu.
B4: Công ty bảo hiểm gửi hợp đồng bảo hiểm lại cho công ty, doanh nghiệp mua bảo hiểm xuất nhập khẩu.
Bước 5: Công ty, doanh nghiệp mua bảo hiểm sau khi nhận được hợp đồng bảo hiểm. Xem xét thật kỹ, nếu đồng ý thì ký xác nhận vào hợp đồng bảo hiểm. Công ty bán bảo hiểm sẽ gửi bảng thu phí cho dịch vụ.
Bước 6: Khách hàng mua bảo hiểm thanh toán phí bảo hiểm xuất nhập khẩu.
6. Lưu ý khi mua bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu
- Khi mua bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, bạn cần thật cẩn trọng chú ý đến điều kiện thỏa thuận trong hợp đồng, quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong hợp đồng.
- Điều bạn cần quan tâm nhất là các khoản chi phí và số tiền bảo hiểm. Việc này sẽ quyết định đến quyền lợi của bạn khi hàng hóa gặp bất kể vấn đề không may nào.
- Đối với vận chuyển bằng đường biển, bảo hiểm hàng hóa không áp dụng đối với những hàng hóa như than, dầu, đồ đông lạnh.
- Cần xem xét và lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp nhất với các loại hàng hóa xuất khẩu của doanh nghiệp.
- Nắm chắc các điều khoản loại trừ. Mỗi gói bảo hiểm đều có những điểm loại trừ vô cùng chi tiết. Bạn cần xem xét kỹ điều đó khi ký hợp đồng. Điều này sẽ giúp bạn cẩn trọng hơn đối với những lỗi mà người bán bảo hiểm sẽ không hỗ trợ bạn nếu có bất kỳ rủi ro nào xảy ra.
Rủi ro thì luôn xảy ra bất cứ lúc nào. Các doanh nghiệp cần có những phương án đề phòng để giảm thiểu những tổn thất xảy ra. Việc mua bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu là cần thiết. DBG hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích tới bạn về bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu.
