Cùng với xu thế toàn cầu hóa, hoạt động nhập khẩu diễn ra vô cùng mạnh mẽ. sôi động. Thị trường Việt Nam là một thị trường đầy tiềm năng với khả năng tiêu thụ lớn. Đó là lý do khiến rất nhiều công ty nhập khẩu với đa dạng hình thức nhập khẩu ra đời.Ở bài viết này, DBG sẽ giới thiệu tới bạn đọc tất cả các hình thức nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam.
1. Nhập khẩu là gì?
1.1. Khái niệm
Theo khoản 1 Điều 28 Luật Thương mại 2005 định nghĩa về nhập khẩu hàng hóa. Nhập khẩu hàng hóa là việc đưa hàng hóa vào lãnh thổ Việt Nam từ nước ngoài hoặc khu vực đặc biệt khác nằm trên lãnh thổ Việt Nam được hải quan cho phép.
Nhập khẩu là hoạt động có phạm kinh doanh buôn bán trên toàn cầu. Là quá trình trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia. Hoạt động này dựa trên nguyên tắc trao đổi ngang giá, lấy tiền tệ là môi giới. Nó thường được thực hiện giữa các tổ chức và theo các tiêu chuẩn, quy định nhất định.
Nhập khẩu có vai trò quan trọng trong nền kinh tế của một quốc gia:
- Đảm bảo sự phát triển ổn định của những ngành kinh tế mũi nhọn,
- Đáp ứng nhu cầu sản xuất, Nhu cầu tiêu dùng trong nước
- Đồng thời khai thác triệt để lợi thế của quốc gia,
- Góp phần thực hiện chuyên môn hóa lao động
- Và cải thiện cán cân thanh toán.
Việc nhập khẩu của một quốc gia phụ thuộc vào thu nhập và tỷ giá hối đoái. Thu nhập bình quân của người dân nước đó tăng thì nhu cầu nhập khẩu sẽ lớn. Tỷ giá hối đoái cao thì giá hàng nhập khẩu cao hơn.
1.2. Một số khái niệm nhập khẩu hàng hóa liên quan:
- Nhập khẩu song song hay tên tiếng anh là arallet import. Đây là hình thức nhập khẩu không thông qua đại lý có liên quan về công việc thương mại. Vì vậy, lai lịch hàng thường không rõ ràng, có nguy cơ về hàng giả, hàng nhái.
- Nhập khẩu phi mậu dịch (Non-commercial) là hình thức nhập hàng mà không nhằm mục đích kinh doanh. Chẳng hạn các hàng do các quốc gia bên ngoài tài trợ không hoàn lại. Hay hàng do học sinh sinh viên, người công tác nước ngoài mang về. Hoặc đồ do khách du lịch nước ngoài mang đến ….
- Nhập khẩu chính ngạch là hình thức nhập khẩu từ các nước liền kề có quy mô lớn. Hàng sẽ được kiểm duyệt kỹ lưỡng về chất lượng khi nhập qua các cửa khẩu. Mức thuế của hàng nhập chính ngạch cao hơn nhiều so với tiểu ngạch. Hình thức này phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về phí, lệ phí trước khi thông quan.
- Nhập khẩu tiểu ngạch là hoạt động trao đổi mua bán của những người dân sinh sống gần đường biên giới giữa hai nước có biên giới liền kề nhau. Chẳng hạn người dân nước ta ở các vùng như Mộc Bài, Lào Cai, Lạng Sơn,… thường xuyên nhập khẩu tiểu ngạch nông sản, quần áo, … từ Trung Quốc.
2. Các hình thức nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam
Hiện nay, Việt Nam có 5 hình thức nhập khẩu hàng hóa được sử dụng phổ biến nhất.
2.1. Hình thức nhập khẩu trực tiếp
Khái niệm:
Hình thức nhập khẩu trực tiếp hay còn gọi là nhập khẩu tự doanh được thực hiện khá đơn giản. Đây là hình thức mà người mua và người bán tự tiến hành giao dịch, trao đổi trực tiếp với nhau do dó quá trình trao đổi mua bán này hoàn toàn tự nguyện, không có bất kỳ sự ràng buộc, phù thuộc nào.
Trong hoạt động nhập khẩu trực tiếp, doanh nghiệp hoàn toàn nắm quyền chủ động trong mọi hoạt động nghiên cứu thị trường, lựa chọn đối tác bán, phương thức giao dịch cho đến ký kết và thực hiện hợp đồng. Thông thường hình thức này do một doanh nghiệp xuất nhập khẩu có kinh nghiệm, tiến hành nhập khẩu độc lập theo đúng các quy định của Nhà nước.
Với loại hình nhập khẩu trực tiếp, doanh nghiệp sẽ dễ dàng định hướng kinh doanh trong tương lai, chủ động được nguồn hàng, dễ dàng nắm bắt được tình hình giao dịch, tiết kiệm được nhiều chi phí… Đặc biệt, hình thức này giúp doanh nghiệp tạo được uy tín trên thị trường quốc tế. Điều kiện để doanh nghiệp tiến hành nhập khẩu tự doanh là cần có tiềm lực tài chính tốt, cán bộ nhân viện tham gia giao dịch cần có kiến thức sâu về nghiệp vụ, kinh nghiệm và những hiểu biết rõ về thị trường để hạn chế những rủi ro phát sinh.
Ưu điểm của nhập khẩu trực tiếp: Các đơn vị kinh doanh sẽ chủ động hơn trong quá trình kinh doanh của mình. Thay vì thông qua đơn vị thứ ba, các doanh nghiệp sẽ trực tiếp thâm nhập vào thị trường để gợi mở và tìm cơ hội cho mình. Nếu doanh nghiệp kinh doanh tốt sẽ mang đến hiệu quả kinh doanh cao và khẳng định được uy tín của mình trên thị trường quốc tế.
Nhược điểm của nhập khẩu trực tiếp: Hình thức nhập khẩu trực tiếp chỉ áp dụng cho những đơn vị kinh doanh lâu năm. Bởi các công ty mới thành lập sẽ không có nhiều kinh nghiệm và mối quan hệ để nhập khẩu hàng từ nước ngoài về.
2.2. Nhập khẩu ủy thác
Khái niệm:
Nhập khẩu ủy thác hay còn gọi là nhập khẩu gián tiếp. Khác với nhập khẩu trực tiếp – doanh nghiệp sẽ tự tiến hành mọi hoạt động trao đổi mua bán, hình thức nhập khẩu ủy thác là một hoạt động dịch vụ thương mại theo đó chủ doanh nghiệp sẽ thuê một trung gian thứ ba thay mặt và đứng tên nhập khẩu hàng hóa bằng hợp đồng ủy thác.
Đơn vị trung gian (công ty chuyên về ủy thác xuất nhập khẩu) sẽ thay mặt, đại diện cho công ty ủy thác thực hiện các hoạt động hỗ trợ bao gồm nghiên cứu thị trường, lựa chọn đối tác, ký kết giao dịch, làm thủ tục nhập khẩu và xử lý các khiếu nại , bồi thường nếu phát sinh. Mọi chi phí liên quan đến việc nhập khẩu sẽ do bên mua hàng chi trả (bên ủy thác).
Bên nhận ủy thác có trách nhiệm phải cung cấp thông tin về thị trường, giá cả, khách hàng, những điều kiện có liên quan đến đơn hàng được ủy thác, ký kết hợp đồng và thực hiện các thủ tục liên quan đến nhập khẩu để nhập hàng về đúng thời hạn và đúng yêu cầu trong hợp đồng đã ký với bên ủy thác nhập khẩu. Chi phí về việc ủy thác tùy thuộc vào mối quan hệ của hai bên và sự thỏa thuận về giá.
Đặc điểm:
Hình thức nhập khẩu ủy thác thường được sử dụng nhiều ở Việt Nam. Lý do là hình thức này khá an toàn, được sự đảm bảo của đơn vị trung gian và tính hợp lý của chi phí thực hiện. Đồng thời, không nhiều doanh nghiệp Việt có đủ tiềm lực để có thể tự đứng ra nhập khẩu hay không đủ khả năng, kiến thức và những hiểu biết về thị trường hàng hóa nhập khẩu.
Các doanh nghiệp mới thành lập thường ít kinh nghiệm, tiềm lực kinh tế hạn hẹp, không đủ chuyên môn, có vốn nhưng không đủ khả năng nhập khẩu thường ủy thác cho một đơn vị trung gian làm cầu nối với đơn vị mua hàng với đối tác nước ngoài.
Ưu điểm của nhập khẩu ủy thác:
- Tiết kiệm chi phí: Trước hết, khi sử dụng hình thức nhập khẩu ủy thác, các doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí, nhất là đối với doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp mới thành lập. Điều này dễ hiểu là với những công ty mới, để thực hiện công việc này, bạn cần đầu tư thêm bộ phận làm xuất nhập khẩu được đào tạo chuyên môn và có kinh nghiệm nhất định trong ngành xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, điều này là bất khả thi với những doanh nghiệp nhỏ. Chính vì thế, sử dụng dịch vụ nhập khẩu hàng hóa theo hình thức ủy thác là giải pháp tốt nhất dành cho doanh nghiệp của bạn.
- Tiết kiệm thời gian: Quá trình làm thủ tục nhập khẩu, khai báo hải quan sẽ trải qua khoảng thời gian rất dài. Chưa kể, khi nhập khẩu hàng hóa bạn cần chuẩn bị rất nhiều các thủ tục. Mà thời gian chuẩn bị các giấy tờ này có thể kéo dài đến vài tháng nếu bạn không thông thạo. Do đó, chọn hình thức nhập khẩu ủy thác, các đơn vị này có mối quan hệ chặt chẽ với bên hải quan, nên mọi thủ tục sẽ diễn ra nhanh chóng và đơn giản hơn.
- Hạn chế rủi ro khi nhập khẩu hàng hóa: Tự nhập khẩu hàng hóa đôi khi cũng khiến bạn gặp không ít sai sót về thủ tục, chứng từ…điều này khiến cho việc giao nhận hàng hóa trở nên chậm trễ, thậm chí mất hàng. Tuy nhiên, với nhập khẩu ủy thác, bạn sẽ hạn chế được rủi ro vì bên phía đơn vị ủy thác sẽ chịu mọi trách nhiệm khi bạn làm các thủ tục nhập khẩu.
Hạn chế khi chọn hình thức nhập khẩu ủy thác: Mặc dù khẩu ủy thác mang đến rất nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp, song nó cũng có một vài điểm hạn chế như: Chi phí chi trả cho dịch vụ ủy thác lớn, bên phía ủy thác thiếu chỉ động khiến bạn vẫn phải trực tiếp làm việc trực tiếp với đối tác của mình, tệ hơn, là lộ thông tin hàng hóa, đối tác cho chính đơn vị ủy thác mà doanh nghiệp đang hợp tác.
2.3. Tạm nhập tái xuất
Đây là hình thức hàng hóa được nhập khẩu tạm thời vào Việt Nam nhưng không được tiêu thụ trong nước mà sẽ xuất khẩu trực tiếp sang một đất nước khác. Do vậy hình thức này phục vụ cho công tác bán hàng, kinh doanh thu lợi nhuận dựa trên sự chênh lệch về giá vốn, khả năng am hiểu thị trường.
Hình thức tạm nhập tái xuất bao gồm cả nhập khẩu và xuất khẩu với mục đích thu lại lượng ngoại tệ lớn hơn số vốn ban đầu đã bỏ ra. Khi tiến hành tạm nhập tái xuất, doanh nghiệp cần thực hiện đồng thời hai hợp đồng riêng biệt, gồm: hợp đồng mua hàng ký với thương nhân nước xuất khẩu và hợp đồng bán hàng ký với thương nhân nước nhập khẩu.
Quy trình bao gồm ba bước: tạm nhập hàng hóa, tái xuất hàng hóa, thanh khoản tờ khai tạm nhập-tái xuất.
Ngoài ra, còn có trường hợp chuyển khẩu hàng hóa, tức là hàng hóa được chuyển thẳng từ nước bán hàng sang nước mua hàng mà không cần làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam.
2.4. Nhập khẩu gia công
Theo văn bản hợp nhất 09/VBHN-BCT năm 2017 hợp nhất nghị định hướng dẫn luật thương mại về hoạt động mua bán quốc tế và các hoạt động mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hóa với nước ngoài: Gia công là hành vi thương mại, trong đó bên đặt gia công sẽ cung cấp nguyên liệu, vật tư, thiết bị, máy móc cho bên kia (bên nhận gia công) để thực hiện gia công, hoàn thành sản phẩm như đã đặt trước theo hợp đồng xác nhận giữa hai bên.
Hình thức nhập khẩu gia công thường thấy ở những khu công nghiệp, khu chế xuất. Gia công có thể là hình thức mà doanh nghiệp Việt nhập khẩu nguyên liệu từ đối tác nước ngoài sau đó gia công trong nước rồi xuất khẩu ngược lại cho đối tác.
2.5. Nhập khẩu liên doanh
Hình thức này xuất phát từ sự tự nguyện giữa các doanh nghiệp cùng có nhu cầu nhập khẩu hàng hóa. Điều kiện là trong số các doanh nghiệp liên doanh cần có ít nhất một doanh nghiệp có chức năng xuất nhập khẩu trực tiếp.
Những doanh nghiệp này sẽ cùng nhau san sẻ về hàng hóa, rủi ro, chi phí và doanh thu, lợi nhuận đối với hàng háo mà mình đã nhập.
3. Vai trò của nhập khẩu đối với nền kinh tế
Hiện nay, sự hội nhập giữa các quốc gia trên thế giới vô cùng sôi động. Các nước không thể cô lập một mình trước sự giao thoa mạnh mẽ đó. Hơn nữa, với sự phát triển cao, nhu cầu tiêu dùng ngày càng lớn, chỉ với lượng sản xuất trong nước thì không có quốc gia nào có thể tự sản xuất và tự tiêu thụ hoàn toàn. Việc nhập khẩu hàng hóa từ các quốc gia khác để đáp ứng nhu cầu sản xuất, nhu cầu tiêu thụ là vô cùng cần thiết. Ngoài ra, việc nhập khẩu còn có rất nhiều vai trò quan trọng như:
– Đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân, tránh tình trạng khan hiếm.
– Tình trạng độc quyền, tự cung tự cấp sẽ bị xóa bỏ, đảm bảo quyền lợi cho người dân.
– Nhập khẩu đóng vai trò giúp phát triển doanh nghiệp trong nước.
– Thông qua việc nhập khẩu, quá trình chuyển giao công nghệ sẽ giúp kinh tế quốc gia không ngừng cải thiện.
– Với hình thức nhập khẩu sẽ góp phần thúc đẩy xuất khẩu, nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm cũng như uy tín của quốc gia.
>>> XEM THÊM: Các hình thức xuất khẩu phổ biến
